Achtergrond | Hoeveel mogen hun principes CU kosten als het gaat om de vluchtelingen op Lesbos?
Dit artikel verscheen in het juni-nummer van De Nieuwe Koers in 2020.
Het lot van 500 alleenstaande vluchtelingenkinderen in Griekenland lijkt voor de ChristenUnie de ultieme vuurproef in balanceren tussen verantwoordelijkheden en principes. Nu het kabinet de kinderen niet naar Nederland haalt, zoals CU graag wilde, is de vraag hoeveel principes mogen kosten ineens relevanter dan ooit.
‘De ChristenUnie had vuiler spel moeten spelen’
20.000 mensen waar plek is voor 3.000. Amper sanitair, ellenlange rijen voor voedsel, slechte hygiëne. Mensen met oorlogstrauma’s, psychische problemen en dan ook nog de dreiging van het coronavirus. De situatie in Moria, het beruchte vluchtelingenkamp op het Griekse Lesbos, is onhoudbaar.De helft van de bewoners is minderjarig. En veel kinderen zijn er alleen, ze hebben geen ouders of andere volwassenen die naar hen omkijken. Dat maakt ze extreem kwetsbaar voor uitbuiting, mensenhandel en misbruik. Er zijn kinderen die zichzelf verminken en kleuters die zelfmoordgedachten hebben.Al in oktober vorig jaar vroeg Griekenland de Europese Unie om 2500 van de 5000 alleenstaande minderjarige asielzoekers (ama’s) die in de kampen op de Griekse eilanden leven op te nemen. De coronacrisis was ervoor nodig voordat dit voorjaar de eerste lidstaten toegaven. Inmiddels hebben 11 landen 1600 kinderen van Griekenland overgenomen.
Nederland is er daar niet een van, en dat steekt de ChristenUnie, die daar wel voor ijverde. Helemaal omdat er ruim voldoende draagvlak is voor het plan. Eind mei schaarde de honderdste gemeente zich achter de oproep aan het kabinet van Stichting Vluchteling, Vluchtelingenwerk Nederland en Defence for Children. Evenals tientallen bestuurders, oud-politici (ook van CDA en VVD), wetenschappers, maatschappelijke en religieuze organisaties.
Desondanks blijft staatssecretaris Broekers-Knol bij het plan dat er nu ligt: Nederland geeft in de komende drie jaar 3,5 tot 4 miljoen euro om Griekenland te helpen in totaal 500 kinderen op te vangen op het vasteland en een voogdijsysteem op te zetten. Op korte termijn worden 48 kinderen overgebracht naar zo’n nog op te zetten opvanglocatie.
Opmaat
“Het geeft geen blijk van voldoende verantwoordelijkheidsbesef voor de problemen die daar zijn”, zegt Leen van Dijke, oud-Kamerlid en oud-fractievoorzitter van de RPF en CU. Dat de regering niet ingaat op het aanbod van de gemeenten die opvang aanbieden, vindt hij “heel bijzonder”. “Daarmee neem je het leed van die kinderen niet serieus en frustreer je de hartelijkheid van heel veel Nederlanders die bereid zijn offers te brengen.”
“Het is echt te betreuren dat wij in Nederland voor dit soort leed niet de rijen kunnen sluiten en zeggen: het gaat om kinderen, kom op, geef ze een plek”, zegt de Zwolse wethouder en voormalig CU-Kamerlid Ed Anker. “De internationale verdragen over de rechten van het kind hebben we niet gesloten omdat het makkelijk is, het is soms enorm ingewikkeld, maar omdat die rechten beschermd moeten worden. Dan moet je af en toe een groot gebaar maken dat politiek misschien niet het handigst is.”
Ook voormalig minister van Jeugd en Gezin André Rouvoet is van mening dat Nederland zijn deuren zou moeten openzetten voor de kinderen. “Het is prijzenswaardig dat de staatssecretaris ze in ieder geval uit de kampen wil halen, maar dat moet een opmaat zijn om ze hiernaartoe te halen.” Dat is ook hoe de fractie het ziet, zegt hij. “Maar dat is een andere opvatting dan die van het kabinet.”Persoonlijk kan hij geen reden verzinnen waarom Nederland geen verantwoordelijkheid zou nemen voor deze kinderen. “We hebben hier ook afspraken over gemaakt in de EU. We verwachten dat andere landen zich daaraan houden, dan mag dat ook van ons verwacht worden. De hele coronasituatie mag absoluut geen excuus zijn dat niet te doen.”
CU-Kamerlid Joël Voordewind schrijft in een blog dat deze oplossing natuurlijk een compromis is, maar dat hij er ook “tevreden” mee is. “Dit is een concrete stap die een grote groep kinderen bevrijdt uit erbarmelijke omstandigheden.””Joël heeft natuurlijk een heel ander perspectief dan ik”, zegt Anker over die tevredenheid. “Ik kan hier in Zwolle het grootste gelijk van de wereld hebben, maar ik weet ook dat het moeilijk is. Toen ik in de Kamer zat, werkten we aan wat later het kinderpardon is gaan heten en heb ik ervaren dat in dit dossier elke vierkante centimeter moet worden bevochten. Ik vind het vreselijk dat dit onderwerp zo’n politiek getouwtrek moet zijn, maar je hebt in een kabinet ook met anderen te maken en dan krijg je niet altijd je zin.”We leven in een coalitieland, stelt Roel Kuiper, tot vorig jaar Eerste Kamerlid voor CU. “Ik geloof dat de partij zich hier tot het uiterste voor heeft ingezet en kennelijk was dit het maximaal haalbare. Het is beter dan dat het was, maar tevreden kun je hier natuurlijk niet mee zijn. Kinderen horen niet in kampen of internaten, maar in gezinnen.”
Dit is een deel van het artikel. Lees het hele stuk op de website van De Nieuwe Koers.
Marinde van der Breggen 