Onderzoek | Onzin en gevaarlijke claims over etherische oliën door verkopers van grote MLM-bedrijven als Young Living

by Marinde van der Breggen

Dit artikel verscheen in het Nederlands Dagblad op 9 januari 2021

De groeiende online verkoop van etherische oliën van Amerikaanse merken als Young Living en doTerra gaat in Nederland gepaard met claims en adviezen die gevaarlijk voor de gezondheid zijn. Dat blijkt uit onderzoek van het Nederlands Dagblad op websites en in Facebookgroepen van Young Living-gebruikers en -verkopers.

Claims en adviezen rond etherische oliën zijn gevaarlijk en ‘klinkklare onzin’

Vaak wordt daar gezegd dat de oliën zo puur zijn dat je niet kunt overdoseren, en dat pure etherische oliën ‘lichaamseigen stoffen’ zijn, wat inhoudt dat het lichaam precies weet wat het ermee aan moet. Ook worden algemene gebruiksadviezen gegeven die gevaarlijke situaties op kunnen leveren, zoals het advies olie in te nemen of direct op de huid of in bad te gebruiken. Daarnaast gaan richtlijnen rond voor gebruik bij baby’s en kinderen of tijdens de zwangerschap die volgens aromatherapeuten niet veilig zijn.

De bedrijven die de oliën verkopen, kunnen daar moeilijk verantwoordelijk voor worden gehouden vanwege de zogeheten multilevelmarketingstructuur. Die houdt in dat verkopers zelfstandig zijn en hun eigen netwerk opbouwen. Ze zijn formeel geen onderdeel van het bedrijf. Iedereen kan verkoper worden, zelfs mensen die de oliën nog maar net zelf gebruiken. Deze onervaren mensen geven wel (gezondheids)adviezen. Sommigen adviseren zelfs de oliën in te nemen.

Het gebruik van etherische oliën neemt toe. Exacte cijfers voor Nederland zijn er niet. In 2019 had Young Living wereldwijd ruim drie miljoen actieve leden, de Facebookpagina van Young Living Nederland heeft 3500 volgers en in verschillende besloten Facebookgroepen voor Nederlandse leden zitten in totaal ongeveer 10.000 mensen. Vooral op Instagram ploppen de verkoopaccounts als paddenstoelen uit de grond. De oliën zijn ook populair onder christenen. Zij zien parallellen met oliën die in de Bijbel voorkomen en gebruiken teksten als ‘Er is olie in het huis van de wijze’ (Spreuken 21:20).

sprookjes

Het Nederlands Dagblad legde een aantal claims die online rondgaan voor aan een dermatoloog die onderzoek doet naar etherische oliën, en drie experts uit de aromatherapie die zich al jaren professioneel bezighouden met oliën en daarvoor opgeleid zijn. Zij doen een groot deel van de claims af als sprookjes, waaronder de claim dat de oliën ‘lichaamseigen’ zouden zijn, waardoor je er niet allergisch voor kunt zijn. Plantbestanddelen zijn van nature namelijk niet aanwezig in ons lichaam, en het ontwikkelen van een allergie is wel degelijk een risico bij het veelvuldig gebruik van etherische oliën. ‘Je kunt een allergie krijgen door veelvuldig in aanraking te komen met de stof’, zegt Thomas Rustemeyer, hoogleraar dermato- en allergologie aan het VU Medisch Centrum Amsterdam. Dat het om natuurlijke producten gaat, doet daar niets aan af. ‘We beschouwen iets wat natuurlijk is al snel als veilig, terwijl de natuur niet altijd even veilig is. De natuur geeft ons veel goede dingen, maar ook de sterkste giffen die je kunt bedenken.’

Mensen die uitslag krijgen van de oliën, krijgen van andere gebruikers te horen dat het een ‘ontgiftingsreactie’ is, dat hun lichaam de giftige stoffen die het vasthoudt, kwijt moet. ‘Klinkklare onzin’, zegt Rustemeyer. ‘Ons lichaam heeft betere manieren om dingen kwijt te raken zoals urine, ontlasting of zweet, maar niet door middel van een ontstekingsreactie op de huid.’

koffieautomaatconsult

Het is niet voor iedereen veilig om elke olie te gebruiken, zegt Janet Nienhuis, aromatherapeut en oprichter van FytArom, een geaccrediteerde hbo-opleiding aromatherapie. De adviezen van verkopers noemt ze ‘koffieautomaatconsulten’.

Een aromatherapeut loopt met een cliënt een uitgebreide vragenlijst door om erachter te komen wat de oorsprong van de klacht is, zegt ze. ‘Daarbij is het onder andere belangrijk te weten of iemand medicatie gebruikt, omdat oliën invloed kunnen hebben op de werking van bijvoorbeeld bloedverdunners.’

Adrian Falk, woordvoerder voor Young Living in Europa, zegt in een korte reactie dat het bedrijf geen voorstander is van gebruik van de oliën op een andere manier dan op de etiketten staat, of tegen het advies van huisartsen in. ‘Wij zoeken actief naar onjuiste claims die worden gedaan door onafhankelijke leden op sociale media en andere kanalen’. Die claims worden dan verwijderd, zegt hij.

Wat zijn etherische oliën?

Etherische oliën zijn bestanddelen van planten die daar uit worden gedestilleerd. Deze – zeer geconcentreerde – oliën worden gebruikt in allerlei producten, van douchegel tot parfum en van tijgerbalsem tot schoonmaakmiddel, maar zijn ook los te koop in flesjes.

Gebruikers kunnen deze oliën bijvoorbeeld in een zogenoemde diffuser doen, die de oliën verstuift in de lucht, of verwerken in cosmetica. Ze worden ook wel essentiële oliën genoemd. Populair zijn lavendel-, pepermunt- en sinaasappelolie. Ook zijn er blends, mengsels, op de markt. Deze oliën zijn in Nederland te koop bij drogisten of natuurwinkels. Online zijn grote Amerikaanse merken als Young Living populair. Young Living claimt als enige pure olie te leveren, waardoor de oliën van dit merk zelfs ingenomen zouden kunnen worden.