Hoeveel kerken heeft Nederland eigenlijk? En hoeveel daarvan zijn nog in gebruik als kerk? Tot juni 2019 had eigenlijk niemand een goed antwoord op die vraag. Maar na drie maanden onderzoek voor Trouw waarin we verschillende databases combineerden en updaten, hadden wij een antwoord op die vragen: Nederland telt zo’n 6900 kerkgebouwen waarvan ongeveer 1400 inmiddels een nieuwe bestemming hebben gekregen.

Dat zijn natuurlijk leuke weetjes, maar die zeggen weinig over het proces. Waarom worden kerken herbestemd, wat voor soort functies krijgen ze wanneer ze niet meer als godshuis dienen, wat komt er allemaal kijken bij zo’n proces en wat doet dat eigenlijk met de mensen die er ooit ter kerke gingen of de gemeenschap die om het gebouw heen leeft?

In de eerste publicatieweek hadden we een prachtige serie verhalen die alle verschillende kanten van het ‘kerkenprobleem’ belichten. Daarvoor trokken we het hele land door. Want op elke plek spelen weer andere issues en is de situatie anders. In combinatie met de fantastische fotografie van Lars van de Brink hebben we een heel goed beeld kunnen geven van de ontwikkelingen op het gebied van religieus erfgoed en herbestemming en de diversiteit van dit vraagstuk.

En nog steeds verschijnen er op de religie & filosofie-pagina’s van Trouw wekelijks verhalen van gemeenschappen die zich samen inspanden om het gebouw dat hun dorp bij elkaar houdt te behouden, van kerken die verwaarloosd werden en moesten wachten tot er iemand zich over hen zou ontfermen, van de inventaris van zulke gebouwen die ook ergens heen moet als de deuren sluiten, van de pijn die het kan doen als een gemeente haar gebouw niet meer open kan houden.

Dit onderzoek kon niet plaatsvinden zonder de data en medewerking van Herman Wesselink en de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Het is mede mogelijk gemaakt door de Stichting Christelijke Pers. Op deze website kun je een paar verhalen vinden die ik voor deze serie geschreven heb. Alle stukken vind je op trouw.nl/kerkenonderzoek.

Klik hier om de reportage uit het Zeeuwse Sas van Gent te lezen, waar de Maria Hemelvaartkerk nu in gebruik is als versmarkt, werkplek, koffiebar, restaurant, expositieruimte, slagerij, meubelwinkel en nog veel meer.

Klik hier om de reportage uit het Friese dorpje Dedgum te lezen, waar de inwoners zich samen inspanden om ervoor te zorgen dat de dorpskerk van waarde blijft voor alle inwoners, ook zij die niet naar de kerk gaan.